بهطور کلی به کوههایی «کوه دریایی» میگوییم که دستکم یک کیلومتر بالای بستر دریا باشند. تاکنون تعدادی از این نوع کوهها کشف شدهاند. تغییرات عظیم و ناگهانی، و همچنین فورانهای آتشفشانی در بستر دریاها موجب پدید آمدن این کوهها شده است. این نوع کوهها اغلب یک تا سه کیلومتر ارتفاع دارند. بیشتر کوههای دریایی زیر آب قرار دارند. اما بعضی از آنها از سطح آب سر بر آوردهاند. کوههایی که سطح فوقانی آنها شکل تختی دارد و از آب سر بر آوردهاند، جزیرهها را بهوجود میآورند. جزایر هاوایی به همین شکل پدید آمدهاند.
در قلب اقیانوسها، کوههای زیادی وجود دارد. کف اقیانوسها، به ویژه اقیانوس اطلس و هند، رشته کوه ممتدی وجود دارد که تقریباً در همه اقیانوسهای جهان کشیده شده است. طول این رشته کوه حدود 60000 کیلومتر است. بیشتر این کوهها زیر آب هستند. مرتفعترین کوه دریایی، کوهستان ماناکیا در مجموعه جزایر هاوایی است ک 9686 متر ارتفاع دارد و 5486 متر آن زیر است. اگر ارتفاع کامل ماناکیا را در نظر بگیریم، بلندترین کوه کره زمین محسوب میشود. موقعیت خاص این کوهستان به گونهای است که ستارهشناسان تجهیزات مربوط به مطالعه آسمان و اجرام آسمانی را روی آن مستقر کردهاند و از این مکان همچون پایگاهی تحقیقاتی استفاده میکنند
دکتر «کاظم شعبانی گورجی»، مدیرگروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان درباره علت به وجود آمدن این رشته کوه ها می گوید: فرآیندهای تکتونیکی به دلیل فرورانش پوسته عمان به زیر مکران و فرسایش آبی و بادی از جمله مهم ترین دلایل شکل گیری این کوه ها است.
وی می افزاید: این کوه ها براثر فرسایش سریع به وسیله باد و باران به این شکل در آمده است و یکی از پدیده های جذاب و کم نظیر زمین شناسی به شمار می آید.
وی در ادامه می گوید: این کوه ها از جنس سنگ های رسوبی با ترکیبات مارن، رس و آهک و به رنگ سفید مایل به طوسی است که در اثر فرسایش، شیارهای زیبایی بر آن ها ایجاد شده است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به ارتفاع کوه های مریخی می گوید: ارتفاع کوه های مریخی در نقاط مختلف، متفاوت است بطوری که برخی از آن ها 5 متر و برخی دیگر بیش از 100 متر ارتفاع دارند.
شعبانی می افزاید: نظیر این رشته کوه ها را می توان در«هزار دره» در شرق تهران که از کنگلومرا که از ماسه سنگ های کنگلومرائی و به مقدار کمی رسوبات رسی تشکیل شده است یافت.
وی با اشاره به نقش این کوه ها در اقتصاد منطقه و کاربرد مواد تشکیل دهنده آن در صنعت، می گوید: کوه های مریخی از نظر اقتصادی برای مردم منطقه اهمیت ویژه ای دارد بطوری که می توان از مواد اصلی سازنده آنها که به طور عمده مارن، رس و ترکیبات آهکی است در تولید سیمان و همچنین ساخت آجر استفاده کرد.
وی در ادامه می افزاید: هم چنین باید آنالیزهای شیمیایی و مهندسی روی این ترکیبات انجام و مشخص شود که چگونه می توان بیشتر از آنها در ساخت سیمان و آجر استفاده کرد.
شعبانی به اهمیت این کوه ها در جذب گردشگر اشاره می کند و می گوید: این منطقه باید به عنوان یک «ژئوپارک» ثبت جهانی شود زیرا ظرفیت های زیادی برای جذب گردشگر و درآمدزایی برای مردم منطقه دارد.
مدیرگروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، خاطرنشان می کند: در جهان تنها چند کشور چنین مناظر زیبا و بکری دارندبه عنوان مثال کشور مغولستان از این جاذبه گردشگری برخوردار است و از چندی پیش به ایجاد اماکن تفریحی و سیاحتی در مجاورت این نوع کوه ها اقدام کرده است و با این اقدام خود، هر ساله پذیرای شمار زیادی از گردشگران از سراسر دنیا در این منطقه است.
«دکتر غلامرضا نوری»، عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان در باره شکل گیری کوه های مریخی چا بهار به ایسنا گفته است: این کوه های زیبا از نوع رسوبی هستند و به علت فرسایش سریع در برابر باد و باران به شکل دندانه دندانه و پر از لبه ها و چاک های مکرر درآمده اند که بومیان این منطقه به سبب شکل غیرعادیشان، از آنها با عنوان کوه های مریخی نیز یاد می کنند.
وی می افزاید: شیارها و تراش های زیبای این کوهها که فاقد هیچ گونه پوشش گیاهی هستند، منظره ای رویایی و خیال انگیز را خلق کرده است
عضو هیئت علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان با اشاره به این نکته که این پدیده های طبیعی زیبا ادامه کوه های زاگرس هستند می گوید: این کوه ها در ادامه کوه های زاگرس است که در ادامه به پاکستان می رسد و به غیر از زیبایی منحصر به فرد این کوه ها، از فضای باز و افق دید مناسب این منطقه می توان برای رصد فضای لایتناهی و نجوم هم استفاده کرد.
نوری می افزاید: در میان دره ها و اطراف این کوه ها فسیل انواع صدف ها و آبزیان از جمله نهنگ یافت می شود. وی خاطرنشان می کند: این منظره زیبا با چشم اندازهای طبیعی کم نظیر مانند تالاب لیپار با انواع پرندگان، سواحل ماسه ای و صخره ای دریای عمان با امواج خروشان برای گردشگران و طبیعت گران آغوش گشوده است.